กาบา (GABA) คืออะไร? เปิดโลกอาหารสุดเจ๋งที่เปลี่ยนชีวิตคุณได้

ในโลกที่เต็มไปด้วยความเครียดและความกดดันในชีวิตประจำวัน หลายคนกำลังมองหาวิธีธรรมชาติในการจัดการกับปัญหาเหล่านี้ กาบา หรือ GABA ได้กลายเป็นคำตอบที่น่าสนใจสำหรับผู้ที่ต้องการปรับปรุงคุณภาพชีวิต ลดความเครียด และนอนหลับให้สบายขึ้น แต่จริง ๆ แล้ว GABA คืออะไร และทำไมถึงได้รับความสนใจจากวงการสุขภาพและโภชนาการมากขนาดนี้
ในบทความนี้ เราจะมาเจาะลึกเกี่ยวกับ GABA คืออะไร มีประโยชน์อย่างไร พบได้ในอาหารใดบ้าง และควรบริโภคอย่างไรให้ปลอดภัย เพื่อให้คุณสามารถนำความรู้นี้ไปใช้ในการดูแลสุขภาพของตัวเองและครอบครัวได้อย่างเหมาะสม

GABA คืออะไร

GABA คือสารสื่อประสาท (Neurotransmitter) ที่มีชื่อเต็มว่า Gamma-Aminobutyric Acid ซึ่งเป็นสารสำคัญที่ทำหน้าที่ในการควบคุมการทำงานของระบบประสาทในสมอง กาบาถือเป็นสารสื่อประสาทหลักที่มีฤทธิ์ยับยั้ง (Inhibitory neurotransmitter) ในระบบประสาทส่วนกลาง ทำหน้าที่คล้ายกับ "เบรก" ที่ช่วยชะลอหรือลดการกระตุ้นของเซลล์ประสาท
ในสภาวะปกติ กาบาคือสารที่ร่างกายผลิตขึ้นเองจากกรดอะมิโนชนิดหนึ่งที่เรียกว่า กลูตาเมต โดยมีเอนไซม์ที่เรียกว่า GAD (Glutamic Acid Decarboxylase) เป็นตัวช่วยในกระบวนการเปลี่ยนแปลงนี้ เมื่อกาบาทำงาน จะช่วยให้เรารู้สึกสงบ ผ่อนคลาย และลดความวิตกกังวล
GABA คือสารที่มีบทบาทสำคัญในการรักษาสมดุลของระบบประสาท เมื่อระดับกาบาในสมองเพียงพอ เราจะรู้สึกสงบ มีสมาธิ และสามารถจัดการกับความเครียดได้ดี แต่หากระดับกาบาต่ำ อาจทำให้เกิดอาการวิตกกังวล นอนไม่หลับ หรือรู้สึกกระวนกระวาย

กาบาออกฤทธิ์อย่างไร

กาบาออกฤทธิ์โดยการจับกับตัวรับ (Receptors) บนผิวของเซลล์ประสาท ซึ่งมีอยู่ 2 ประเภทหลัก คือ GABA-A และ GABA-B เมื่อกาบาคือสารที่จับกับตัวรับเหล่านี้ จะทำให้เกิดการเปิดช่องทางให้ไอออนคลอไรด์เข้าไปในเซลล์ประสาท ส่งผลให้เซลล์ประสาทมีประจุลบมากขึ้น และยากที่จะถูกกระตุ้นให้ส่งสัญญาณต่อไป
กลไกการทำงานของ GABA คือการลดการกระตุ้นของเซลล์ประสาทในสมอง โดยเฉพาะในบริเวณที่เกี่ยวข้องกับอารมณ์ ความวิตกกังวล และการนอนหลับ เมื่อกาบาทำงานอย่างมีประสิทธิภาพ จะช่วยให้สมองสงบลง ลดความคิดวุ่นวาย และเตรียมร่างกายเข้าสู่สถานะพักผ่อน
นอกจากนี้ กาบายังมีผลต่อการหลั่งฮอร์โมนต่าง ๆ ในร่างกาย เช่น ฮอร์โมนการเจริญเติบโต และฮอร์โมนที่เกี่ยวข้องกับการนอนหลับ ทำให้มีผลกระทบกว้างขวางต่อสุขภาพโดยรวมของร่างกาย

GABA มีประโยชน์ต่อสุขภาพอย่างไรบ้าง?

กาบามีประโยชน์หลากหลายต่อสุขภาพทั้งด้านร่างกายและจิตใจ การทำความเข้าใจเกี่ยวกับประโยชน์เหล่านี้จะช่วยให้เราเห็นคุณค่าของ GABA ว่าสำคัญอย่างไรต่อการดำเนินชีวิตประจำวัน

1. ลดความเครียด

กาบามีบทบาทสำคัญในการลดความเครียด โดยการยับยั้งการทำงานของระบบประสาทที่กระตุ้นมากเกินไป เมื่อเราเผชิญกับสถานการณ์ที่ทำให้เครียด สมองจะผลิตสารกระตุ้นต่าง ๆ กาบาคือสารที่ช่วยสร้างสมดุลโดยการลดการกระตุ้นเหล่านี้ ทำให้รู้สึกสงบและผ่อนคลายมากขึ้น การมีกาบาเพียงพอในสมองจะช่วยให้เราจัดการกับความเครียดได้ดีขึ้น ไม่ว่าจะเป็นความเครียดจากการทำงาน การเรียน หรือปัญหาในชีวิตประจำวัน 

2. ลดอาการวิตกกังวล

กาบามีประสิทธิภาพในการลดอาการวิตกกังวลและความกังวลใจ จากการศึกษาหลายชิ้นพบว่าผู้ที่มีระดับกาบาในสมองต่ำ มักจะมีอาการวิตกกังวลมากกว่าปกติ การเพิ่มระดับกาบาจะช่วยลดอาการเหล่านี้ได้อย่างมีประสิทธิภาพ โดยอาการวิตกกังวลที่กาบาที่ช่วยได้ ได้แก่ ความรู้สึกกระวนกระวายโดยไม่ทราบสาเหตุ ความกลัวที่ไม่มีเหตุผล หรือความรู้สึกไม่สบายใจในสถานการณ์ทางสังคม การมีปริมาณกาบาที่เพียงพอจะช่วยให้จิตใจสงบและมั่นคงมากขึ้น

3. ช่วยอาการสมาธิสั้น (ADHD)

กาบาอาจช่วยปรับปรุงอาการสมาธิสั้นและการขาดสมาธิ เนื่องจากกาบาคือสารที่ช่วยควบคุมการกระตุ้นมากเกินไปในสมอง ซึ่งเป็นหนึ่งในสาเหตุของ ADHD การมีกาบาเพียงพอจะช่วยให้สมองสามารถโฟกัสและมีสมาธิได้ดีขึ้น แม้ว่าการศึกษาเกี่ยวกับ GABA ที่ช่วย ADHD ยังมีจำกัด แต่หลักฐานเบื้องต้นแสดงให้เห็นว่าการปรับปรุงระดับกาบาอาจช่วยลดอาการกระสับกระส่ายและเพิ่มความสามารถในการจดจ่อ

4. ช่วยให้นอนหลับได้ดีขึ้น

กาบามีบทบาทสำคัญในการควบคุมวงจรการนอนหลับ เพราะมีสารที่ช่วยให้สมองเข้าสู่สถานะพักผ่อน ลดความคิดวุ่นวายที่ทำให้นอนไม่หลับ และส่งเสริมการนอนหลับที่มีคุณภาพ เมื่อระดับกาบาเพียงพอ เราจะสามารถนอนหลับได้ง่ายขึ้นและหลับลึกมากขึ้น การขาด GABA คือสาเหตุหนึ่งของปัญหาการนอนไม่หลับ ดังนั้นการเพิ่มระดับกาบาจะช่วยปรับปรุงคุณภาพการนอนหลับ ลดการตื่นกลางคืน และทำให้รู้สึกสดชื่นมากขึ้นเมื่อตื่นนอน

5. ลดอาการอักเสบ

กาบามีสมบัติต้านการอักเสบที่อาจช่วยลดการอักเสบในร่างกาย ช่วยควบคุมการตอบสนองของระบบภูมิคุ้มกัน ป้องกันการอักเสบที่เกิดขึ้นมากเกินไป ซึ่งอาจนำไปสู่โรคเรื้อรังต่าง ๆ การมี GABA เพียงพอในร่างกายอาจช่วยลดความเสี่ยงของโรคที่เกี่ยวข้องกับการอักเสบ เช่น โรคหัวใจ โรคเบาหวาน และโรคข้อต่ออักเสบ 

6. เพิ่มโกรท ฮอร์โมน

กาบามีผลต่อการหลั่งฮอร์โมนการเจริญเติบโต (Growth Hormone) โดยเฉพาะในช่วงที่นอนหลับ ฮอร์โมนการเจริญเติบโตมีความสำคัญต่อการซ่อมแซมเนื้อเยื่อ การสร้างกล้ามเนื้อ และการรักษาสุขภาพโดยรวม การมี GABA ที่เพียงพออาจช่วยเพิ่มการหลั่งฮอร์โมนการเจริญเติบโต ซึ่งมีประโยชน์ต่อผู้ที่ต้องการสร้างกล้ามเนื้อ ฟื้นตัวจากการออกกำลังกาย หรือต้องการชะลอการเสื่อมสภาพตามอายุ

7. ลดอาการซึมเศร้า

กาบาอาจช่วยลดอาการซึมเศร้าได้ กาบาคือสารที่ช่วยสร้างสมดุลในสมอง และการขาดกาบามักเกี่ยวข้องกับอาการซึมเศร้า การเพิ่มระดับกาบาอาจช่วยปรับอารมณ์และลดความรู้สึกท้อแท้ แม้ว่า GABA คือสารที่อาจช่วยได้ แต่อาการซึมเศร้าเป็นปัญหาที่ซับซ้อนและควรได้รับการรักษาจากแพทย์ การใช้กาบาควรเป็นส่วนหนึ่งของการรักษาที่ครอบคลุม ไม่ใช่การรักษาเพียงอย่างเดียว

8. ช่วยยับยั้งการกระจายตัวของเซลล์มะเร็ง

การศึกษาเบื้องต้นพบว่า กาบาอาจมีผลในการยับยั้งการเจริญเติบโตและการกระจายตัวของเซลล์มะเร็งบางชนิด แม้ว่าจะยังต้องมีการศึกษาเพิ่มเติมในมนุษย์ ผลการศึกษาเหล่านี้ยังอยู่ในระยะเริ่มต้น และ GABA คือสารที่ยังไม่สามารถใช้เป็นการรักษามะเร็งได้ อย่างไรก็ตาม การบริโภคอาหารที่อุดมไปด้วยกาบาอาจเป็นส่วนหนึ่งของการป้องกันโรคในระยะยาว

9. บรรเทาอาการก่อนมีประจำเดือน (PMS)

กาบาอาจช่วยบรรเทาอาการ PMS ได้ เพราะกาบาคือสารที่ช่วยควบคุมอารมณ์และลดความเครียด ซึ่งเป็นอาการหลักของ PMS การมีกาบาเพียงพอจะช่วยลดอาการหงุดหงิด ความเครียด และอารมณ์แปรปรวนที่เกิดขึ้นก่อนมีประจำเดือน จึงอาจเป็นทางเลือกที่ดีสำหรับผู้หญิงที่ต้องการลดการพึ่งพายา แต่ควรปรึกษาแพทย์ก่อนใช้เป็นการรักษา

10. ลดการเกิดอาการอัลไซเมอร์

การศึกษาพบว่า กาบาอาจช่วยป้องกันการเสื่อมสภาพของสมองและลดความเสี่ยงของโรคอัลไซเมอร์ กาบาคือสารที่ช่วยรักษาสุขภาพของเซลล์ประสาทและป้องกันการตายของเซลล์สมอง การมีกาบาเพียงพอจะช่วยรักษาการทำงานของสมองให้ดีอยู่เสมอ แต่ยังต้องมีการศึกษาเพิ่มเติม การดูแลสุขภาพสมองด้วยการบริโภคอาหารที่มีกาบาเป็นวิธีการป้องกันที่ดี

GABA พบได้จากที่ไหนบ้าง

หากเรารู้ว่า อาหารประเภทใดบ้างที่มีกาบาอยู่บ้าง จะช่วยให้เราสามารถเลือกบริโภคเพื่อเพิ่มระดับ GABA ที่เป็นสารสำคัญในร่างกายได้อย่างธรรมชาติ

1. อาหารหมัก

อาหารหมักเป็นแหล่งที่ดีของกาบา เนื่องจากในกระบวนการหมัก แบคทีเรียจะผลิตกาบาที่เกิดขึ้นตามธรรมชาติ อาหารหมักที่อุดมไปด้วยกาบา ได้แก่ โยเกิร์ต คีเฟอร์  ดองผัก กิมจิ และเต้าเจี้ยว กระบวนการหมักจะเพิ่มปริมาณ GABA ที่มีประโยชน์ต่อสุขภาพ การบริโภคอาหารหมักเป็นประจำจะช่วยเพิ่มระดับกาบาในร่างกายได้อย่างต่อเนื่อง นอกจากนี้อาหารหมักยังมีประโยชน์ต่อระบบย่อยอาหารและระบบภูมิคุ้มกัน ทำให้ได้ประโยชน์หลากหลายจากการบริโภค 

2. อาหารทั่วไป

กาบายังพบได้ในอาหารธรรมชาติหลายชนิด เช่น ข้าวกล้อง ถั่วเหลือง เมล็ดทานตะวัน ถั่วลิสง บรอกโคลี และผักใบเขียวต่าง ๆ รวมถึงปลาบางชนิดและเนื้อสัตว์ แม้ปริมาณจะแตกต่างกันไปตามชนิดและการปรุงแต่ง การเลือกบริโภคอาหารที่หลากหลายจะช่วยให้ได้รับ GABA อย่างเพียงพอสำหรับความต้องการของร่างกาย ทั้งนี้การทำอาหารด้วยความร้อนสูงเกินไปอาจทำลายกาบาได้ จึงควรเลือกวิธีการปรุงที่อ่อนโยน เช่น นึ่ง ต้ม หรือผัดไฟอ่อน

กินอาหารที่มี GABA อย่างไรให้ปลอดภัย

การบริโภคอาหารที่มีกาบาโดยทั่วไปถือว่าปลอดภัย เนื่องจากกาบาคือสารที่ร่างกายผลิตขึ้นเองตามธรรมชาติ อย่างไรก็ตาม การบริโภคในปริมาณที่เหมาะสมเป็นสิ่งสำคัญ สำหรับผู้ที่ไม่เคยบริโภคอาหารหมักมาก่อน ควรเริ่มต้นด้วยปริมาณน้อย ๆ เพื่อให้ร่างกายปรับตัว
GABA คือสารที่อาจมีปฏิกิริยากับยาบางชนิด โดยเฉพาะยาที่ใช้รักษาโรคทางจิตเวช ยานอนหลับ หรือยาต้านชัก หากคุณกำลังกินยาเหล่านี้ ควรปรึกษาแพทย์ก่อนเพิ่มการบริโภคอาหารที่มีกาบาหรือผลิตภัณฑ์เสริมอาหารที่มีกาบาเป็นส่วนประกอบหลัก
ผู้หญิงที่ตั้งครรภ์หรือให้นมบุตร ควรระวังการบริโภคกาบาเพิ่มเติม เนื่องจากยังไม่มีข้อมูลเพียงพอเกี่ยวกับความปลอดภัยในกลุ่มนี้ การบริโภคอาหารธรรมชาติที่มี GABA เป็นส่วนประกอบ เช่น อาหารหมัก ยังถือว่าปลอดภัยในปริมาณปกติ

การใช้กาบา และประสิทธิภาพของกาบา

การทำความเข้าใจเกี่ยวกับประสิทธิภาพของกาบาจะช่วยให้เรามีความคาดหวังที่เหมาะสมและใช้ประโยชน์จากกาบาในการดูแลสุขภาพได้อย่างเต็มที่

1.    ภาวะที่อาจใช้กาบาได้อย่างมีประสิทธิภาพ

กาบามีประสิทธิภาพที่ดีในการจัดการกับปัญหาที่เกี่ยวข้องกับความเครียดและการนอนหลับ โดยช่วยลดอาการวิตกกังวลเล็กน้อยถึงปานกลาง ปรับปรุงคุณภาพการนอนหลับ และช่วยให้รู้สึกผ่อนคลายมากขึ้น สำหรับผู้ที่มีปัญหาเรื่องความเครียดจากการทำงาน การเรียน หรือสถานการณ์ในชีวิตประจำวัน GABA ถือเป็นทางเลือกธรรมชาติที่น่าสนใจ หากใช้กาบาร่วมกับการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิต เช่น การออกกำลังกาย การทำสมาธิ และการจัดการความเครียด จะช่วยเพิ่มประสิทธิภาพได้ดียิ่งขึ้น

2.    ภาวะที่ยังคงขาดหลักฐานว่ากาบารักษาได้หรือไม่

แม้ว่า กาบาจะแสดงศักยภาพในหลายด้าน แต่ยังมีภาวะบางอย่างที่ยังต้องการการศึกษาเพิ่มเติม กาบาคือสารที่ยังไม่มีหลักฐานที่แน่ชัดในการรักษาโรคซึมเศร้าระดับรุนแรง โรคผิดปกติทางจิต หรือโรคทางระบบประสาทที่ซับซ้อน การใช้กาบาเพื่อป้องกันหรือรักษาโรคมะเร็งยังอยู่ในระยะการศึกษาเบื้องต้น GABA คือสารที่ไม่ควรใช้แทนการรักษาทางการแพทย์ในกรณีที่มีอาการรุนแรงหรือเป็นโรคที่ต้องการการรักษาเฉพาะ การปรึกษาแพทย์เป็นสิ่งจำเป็นก่อนใช้เพื่อการรักษาหลักในปัญหาสุขภาพที่จริงจัง

สรุปกาบาคืออาหารสุดเจ๋งที่เปลี่ยนชีวิตคุณ

กาบาคือสารสื่อประสาทที่มีความสำคัญอย่างยิ่งต่อสุขภาพของเราทั้งด้านร่างกายและจิตใจ จากการที่เราได้เรียนรู้ในบทความนี้ จะเห็นได้ว่า กาบาคือสารที่มีประโยชน์หลากหลาย ตั้งแต่การลดความเครียด ปรับปรุงการนอนหลับ ไปจนถึงการช่วยป้องกันโรคต่าง ๆ
ที่น่าสนใจคือ GABA คือสารที่เราสามารถเพิ่มระดับในร่างกายได้ผ่านการบริโภคอาหารธรรมชาติ โดยเฉพาะอาหารหมักที่เราคุ้นเคยกันดี เช่น โยเกิร์ต เต้าเจี้ยว หรือดองผัก การเลือกบริโภคอาหารเหล่านี้เป็นประจำจะช่วยให้เราได้รับประโยชน์อย่างต่อเนื่อง
อย่างไรก็ตาม การใช้กาบาควรทำอย่างมีสติและปลอดภัย GABA คือสารที่มีประโยชน์ แต่ไม่ใช่ยารักษาทุกโรค การปรึกษาผู้เชี่ยวชาญและการดูแลสุขภาพแบบองค์รวมยังคงเป็นสิ่งสำคัญ การรู้จักและเข้าใจเกี่ยวกับกาบาเป็นจุดเริ่มต้นที่ดีในการดูแลสุขภาพของตัวเองและครอบครัวอย่างมีความรู้และเหตุผล

Reference:
•    https://hdmall.co.th/blog/health/gaba
•    https://www.pobpad.com/gaba-ประโยชน์ต่อสุขภาพและข
•    https://my-clevelandclinic-org.translate.goog/health/articles/22857-gamma-aminobutyric-acid-gaba?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=th&_x_tr_hl=th&_x_tr_pto=tc&_x_tr_hist=true
•    https://nutrilite.co.th/th/article/gaba-healthy-sleep
•    https://mhanational-org.translate.goog/resources/what-is-gaba/?_x_tr_sl=en&_x_tr_tl=th&_x_tr_hl=th&_x_tr_pto=tc\
•    https://www.thrivewellnessth.com/post/_gaba